ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតច័ន្ទ សារុនរដ្ឋមន្ដ្រីក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ បានស្នើឱ្យមានការពិចារណា លើការដាំដំណាំកៅស៊ូ នៅតំបន់រេចរិល របស់សហគមន៏ ក្នុងប្រយោជន៏ដើម្បីឱ្យប្រជាជនទទួលបាននូវចំណូលពីដីទាំងនេះ ។
ថ្លែងនៅឯពិធីផ្សព្វផ្សាយវិញ្ញាបនកម្មច្បារពូជកៅស៊ូ នាសណ្ឋាគាសាន់វេ ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតច័ន្ទសារុន បានទាញអារម្មណ៏អង្គសិក្ខាសាលានោះថា មានផ្ទៃដីរបស់សហគមន៏មួយចំនួនមានសភាពរេចរឹល ហើយត្រូវបានទុកចោល។ ដូចនេះឯកឧត្ដម ចង់ឱ្យមានការពិចារណា ទៅលើការប្រើប្រាស់ផ្ទែដីទាំងនេះ សម្រាប់វិស័យកៅស៊ូ ពោលឱ្យសហគមន៏ទាំងនេះបង្វែរមកប្រើប្រាស់កៅស៊ូតាមរយៈការវិនិយោគទៅកាន់តំបន់នោះ ។
ឯកឧត្ដមបន្ដថា ការទុកចោល ពិតជាគួរសោកស្ដាយ តែបើមាន ការអភិវឌ្ឍន៏គឺពិតជារួមចំណែកផ្ដល់ការងារ និងបង្កើនចំណូលឈាន ទៅកាត់បន្ថយភាពក្រីក្ររបស់ប្រជាជន។
គួររំលឹកថា ក្រោយពីរាជរដ្ឋាភិបាល បានដាក់ចេញនូវគោលនយោបាយឯកជនភាវូបនីយកម្ម ចម្ការកៅស៊ូកសិ-ឧស្សាហកម្ម របស់រដ្ឋត្រូវបានធ្វើអវិនិយោគ ក្នុងនោះការផ្ដល់ដីសម្បទាន សេដ្ឋកិច្ចសម្រាប់ដំណាំកៅស៊ូ ក៏បានចាប់ផ្ដើមអនុវត្ដតាំងពីឆ្នាំ២០០៥ គួបផ្សំ និងនិន្នាការថ្លៃកៅស៊ូទីផ្សារ កើនឡើងជុំរុញឱ្យប្រជាពលរដ្ឋផុលផុសក្នុងការដាំដុះកៅស៊ូ ដែលធ្វើឱ្យដំណាំនេះ មានសន្ទុះកើនផ្ទៃដីគួរឱ្យកត់សម្គាល់ គឺជាងមួយម៉ឺនហិកតាក្នុងមួយឆ្នាំ ។
តួលេខគិតមកដល់ឆ្នាំ២០០៩ ផ្ទៃដាំកៅស៊ូសរុប មានចំនួន១៣២.៦៨ហិកតា ក្នុងនោះផ្ទៃដីចម្ការកៅស៊ូកសិ-ឧស្សាហកម្ម មាន៤០.៨៨២ហិកតា ស្មើនឹង៣០,៨២ភាគរយ ផ្ទៃដីកៅស៊ូដាំលើដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច មានចំនួន២២.៤៣៨ហិកតា ស្មើនឹង១៦,៩១ភាគរយ ផ្ទៃដីចម្ការកៅស៊ូឯកជន និងកៅស៊ូឡគ្រួសារមានចំនួន៦៩.៣៥៨ហិកតា ស្មើនិង៥២,២៧ភាគរយ ។ ប្រសិនបើគិតសរុបដល់ត្រីមាសទី៣ឆ្នាំ២០១០ ផ្ទៃដីដំណាំកៅស៊ូសរុបកើនឡើងដល់១៤៣.៣២៩ហិកតា ក្នុងនោះបើប្រៀបធៀបជាសមាមាត្រវិញផ្ទៃដីកៅស៊ូគ្រួសារ និងឯកជននៅតែមានថាមពលឈានមុខ ។
ឯកឧត្ដមរដ្ឋមន្ដ្រី បានគូសបញ្ជាក់ថា លើមូលដ្ឋាននៃទិន្នន័យឆ្នាំ២០០៩ បានបង្ហាញថា ផ្ទៃដីកៅស៊ូគ្រួសារ និងឯកជនផមានសមាមាត្រជាង៥០ភាគរយនៃផ្ទៃដីសរុប។ រីឯផ្ទៃដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចវិញ ក៏បានកើនឡើងខ្លាំងណាស់ដែរ ហើយផ្ទៃដីកៅស៊ូលើដីសម្បទាននេះរំពឹងថានឹងមានវិសាលភាពធំឡើងៗក្នុងពេលដ៏ខ្លីខាងមុខ ។
ការកើនឡើងនៃផ្ទៃដំណាំកៅស៊ូជាលក្ខណៈគ្រួសារ និងឯកជន ធ្វើឱ្យមានការលានុវត្ដភាពដ៏ប្រសើរក្នុងយុទ្ធសាស្ដ្រនៃការអភិវឌ្ឍន៏ដំណាំកៅស៊ូនៅកម្ពូជា។ ប៉ុន្ដែបញ្ហាសំខាន់មួយដែលមិនអាចមើលរំលងបាន ហើយត្រូវធ្វើការពិចារណា និងមានវិធានការជាបន្ទាន់ នោះគឺការប្រើប្រាស់រុក្ខសម្ភារៈពូជឱ្យបានសមស្របនៅក្នុងការដាំដុះ ។
ឯកឧត្ដមរដ្ឋមន្ដ្រី បានបន្ដទៀតថា យើងបានដឹងហើយថា ពូជជាកក្ដាសំខាន់ ក្នុងការជំរុញ ដល់ផលិតភាពកសិកម្ម ដូច្នេះដើម្បីបង្កើននូវទំនុកចិត្ដដល់កសិករ និងរួមចំណែកក្នុងការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ ព្រមជាមួយនឹងការកាត់បន្ថយ នូវផលប៉ះពាល់សេដ្ឋកិច្ច ដែលបណ្ដាលមកពីគុណភាពអន់ នៃរុក្ខសម្ភារៈពូជ ដែលបានប្រើប្រាស់នៅក្នុងការដាំដុះ គឺការធ្វើឱ្យមានវិបុលភាពនៃរុក្ខសម្ភារៈពូជកៅស៊ូ ហើយរៀបចំប្រព័ន្ធគ្របគ្រងច្បារពូជ និងវិញ្ញាបនកម្មច្បារ ពូជកៅស៊ូគឺជាការងារមួយដែលមានភាពចាំបាច់និងអាទិភាពក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ន ក៏ដូចជាអនាគត។
តាមរបាយការណ៏ ដែលបានសិក្សារបស់អ្នកពិគ្រោះយោបល់ទីភ្ងាក់ងារបារាំង សម្រាប់អភិវឌ្ឍន៏ (AFD) និងអគ្គនាយកដ្ឋានកៅស៊ូ កាលពីខែសីហា ឆ្នាំ២០០៧បានបង្ហាញថា មានបញ្ហាប្រឈមជាយុទ្ធសាស្ដ្រសំខាន់ៗ ចំនួន២ ដែលក្នុងការអភិវឌ្ឍន៏ដំណាំកៅស៊ូនៅកម្ពុជា ហើយបង្ហាដែលជាអទិភាពក្នុងចំណោមបញ្ហាប្រឈមជាយុទ្ធសាស្ដ្រទាំងពីរ ដែលត្រូវធ្វើការកែលម្អនោះ គឺយន្ដការនៃការធ្វើសុវុឌ្ឍិកម្មរុក្ខសម្ភារៈកៅស៊ូ ជាពិសេសចម្ការកៅស៊ូខ្នាតតូចដែលដាំដុះដោយខ្លួនឯង ។
របាយការណ៏នេះបញ្ជាក់ថា កង្វះខាតនៃការកែលម្អស្ថានភាពវិស័យកៅស៊ូបច្ចុប្បន្ន ក្នុងរយៈពេល៣០ឆ្នាំខាងមុខនោះ ប្រទេសជាតិអាច នឹងទទួលរងការខាតបង់ជាមធ្យម៧៧លានដុល្លារក្នុងមួយឆ្នាំ ដោយផ្អែកលើមូលដ្ឋានតម្លៃកៅស៊ូជាមធ្យម១.៥០០ដុល្លារក្នុងមួយតោន ។
ឯកឧត្ដមរដ្ឋមន្ដ្រី បានមានប្រសាសន៏ថា ដោយសារតែមូលហេតុខាងលើនេះ និងអនុលោមទៅតាមអនុក្រឹត្រលេខ ១៥ អនក្រ.បក ចុះថ្ងៃទី១៧ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩៧ ស្ដីពីការបង្កើតវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវកៅស៊ូកម្ពុជា ជាគ្រឺះស្ថានសាធារណៈរដ្ឋបាល បានជាក្រសួងកសិកម្មរុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទចេញ ជាប្រកាសស្ដីពី "ការធ្វើវិញ្ញាបនកម្មច្បារពូជកៅស៊ូ” ។
នេះក្នុងគោលបំណងធានានិរន្ដភាព ក្នុងការអភិរក្សភាពត្រឹមត្រូវ នៃក្លូនកៅស៊ូ ធានាការផ្គត់ផ្គង់មែកពូជ នៃក្លូនកៅស៊ូចេញពីច្បារពូជ ដែលមានការទទួលស្គាល់ដោយវិទ្យាស្ថាន បង្កើនផលិតភាពដំណាំកៅស៊ូ ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពសេដ្ឋ ទប់ស្កាត់ការក្លែងបន្លំក្លូនកៅស៊ូ និងលប់បំបាត់ការធ្វើអាជីវកម្មផ្គត់ផ្គង់ក្លូនកៅស៊ូ ដែលគ្មានគុណភាពសេនេទិច ផ្ដល់ទំនុកចិត្ដ ដល់អ្នកដាំកៅស៊ូក្នុងការវិនិយោគ អភិវឌ្ឍន៏ដំណាំកៅស៊ូ និងផលិតកម្ម កៅស៊ូ ។
ឯកឧត្ដមបន្ដទៀតថា សិក្ខាសាលាផ្សព្វផ្សាយស្ដីពី"វិញ្ញាបនកម្មច្បារពូជកៅស៊ូ" ថ្ងៃនេះ គឺជាការបញ្ជូញសារ ដល់អ្នកដែលធ្វើការជិតស្និទ្ធ ក្នុងវិស័យកៅស៊ូ និងអ្នកពាក់ព័ន្ធទាំងអស់អំពីការអនុវឌ្ឍន៏ខ្លឹមសារ នៃសេចក្ដីប្រកាស ដើម្បីទទួលបាននូវការយល់ដឹងទូលំទូលាយស្ដីពីនីតិវិធី និងគំរូបែបបទផ្សេងៗក្នុងការធ្វើវិញ្ញាបនកម្មច្បារពូជកៅស៊ូ៕
